MOBİL TRAFO MERKEZİ NEDİR?
Mobil trafo merkezi, adından da anlaşılacağı üzere elektrik enerjisinin iletim ve dağıtım süreçlerinde geçici ya da acil durumlar için kullanılan, taşınabilir bir trafo çözümüdür. Genellikle treyler ya da römork üzerine yerleştirilen bu sistemler, kısa sürede devreye alınabilir yapıları sayesinde enerjinin sürekliliğini sağlamak üzere tasarlanır.
Mobil trafo merkezleri, sabit trafo merkezleri kullanım dışı kaldığında devreye girer ve enerji akışında kesinti yaşanmasının önüne geçer. Bu sayede hem planlı bakım süreçlerinde hem de arıza anlarında hızlı çözüm sunar. Bunun yanında yeni kurulan yerleşim alanları, büyük ölçekli şantiyeler ya da afet bölgeleri gibi enerji ihtiyacının hızla karşılanması gereken senaryolarda da vazgeçilmez bir çözümdür.
Neden Mobil Trafo Merkezine İhtiyaç Duyarız?
Günümüzde elektrik kesintilerine karşı tolerans oldukça düşüktür. Gerek konutlarda gerekse hastane, fabrika ya da okul gibi enerjiye bağımlılığı yüksek yapılarda meydana gelen kesintiler, ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu noktada, sabit trafo merkezlerinin yetersiz kaldığı veya devre dışı olduğu durumlarda mobil trafo merkezleri, hızlıca devreye alınarak geçici enerji ihtiyacını karşılayabilir.
Bir bölgede mevcut trafo merkezinin kapasitesi yeterli değilse veya TEDAŞ standartlarına uygun şekilde yenilenmesi gerekiyorsa, bu süreçte bölgenin enerjisiz kalmaması için mobil trafo merkezleri geçici olarak devreye alınır. Ayrıca nüfus artışı, göç dalgaları ya da sanayi bölgelerindeki ani yük artışları gibi senaryolarda şebeke ihtiyacına esnek çözümler sunar.
Mobil Trafo ile Standart Bilinen Trafo Merkezleri Arasındaki Fark Nedir?
Standart bilinen sabit trafo merkezleri eğer yüksek gerilim varsa sistemde açık saha tipi, orta gerilim ise beton veya prefabrik köşk içerisinde kurulur. Bunlar arasında bina tipi trafo merkezleri, gaz yalıtımlı GIS merkezleri ya da açık tip trafo merkezleri bulunur. Ancak bu sabit sistemlerin kurulumu, devreye alınması ve test süreçleri zaman alabilir. Mobil trafo merkezleri ise bu süreyi köprüleyen geçici çözümler sunar.
Örneğin mevcut bir trafo merkezinin modern bir GIS trafo merkezine dönüştürülmesi haftalar hatta aylar sürebilir. Enerjisi kalan bölgeler için mobil trafo merkezleri tercih edilir.
Mobil Trafo Merkezlerinin Kullanım Alanları
Mobil trafo merkezleri, sadece bakım süreçlerinde değil, aynı zamanda afet ve kriz anlarında da kritik bir rol oynar. Deprem, sel, fırtına gibi doğal afetlerde ya da savaş gibi olağanüstü durumlarda enerji altyapıları zarar görebilir. Bu tür koşullarda, geçici ve güvenilir enerji ihtiyacını karşılamak için mobil trafo merkezleri devreye sokularak hastaneler, askeri tesisler ya da kritik üretim merkezlerinin kesintisiz çalışması sağlanabilir.
Büyük altyapı projelerinde, örneğin baraj ya da tünel inşaatlarında, sahadaki enerji ihtiyacı hem yüksek hem de dinamik olur. Bu tür yerlerde 400 V seviyesindeki alçak gerilimle uzun mesafelere enerji taşımak pratik değildir; hem kayıplar artar hem de kablo kesiti büyür. Bu nedenle enerjinin orta gerilim seviyesinde iletilip şantiyeye yakın noktalarda alçak gerilime düşürülmesi gerekir. Burada da devreye mobil trafo merkezleri girer.
Ayrıca, askeri üsler veya dağlık bölgelerdeki fabrikalar gibi altyapının ulaşmadığı alanlarda hızlı kurulum ve enerji erişimi için mobil trafo sistemleri oldukça elverişlidir.
Hangi Gerilim Seviyelerinde Kullanılırlar?
Yüksek gerilim hatlarının bakım, arıza ya da geçici devreye alma süreçlerinde veya açık tip indirici ve yükseltici trafo merkezlerinde bir arıza ve bakım olduğunda 154 kV ve 380 kV seviyelerinde geçici olarak mobil trafo merkezlerinin kullanılabilir. Bu tür uygulamalar genellikle TEİAŞ gibi iletim seviyesindeki işletmelerin ihtiyaçlarına yöneliktir. GIS (Gaz İzoleli Şalt) sistemler üzerine entegre edilerek, hem güvenli hem de kompakt bir yapı sunar. Orta gerilim seviyelerinde ise daha az örneği olsa da, bina tipi merkezlere alternatif olarak tercih edilebilirler.
Mobil Trafo Merkezlerinin Avantajları
Mobil trafo sistemlerinin sunduğu başlıca avantajlar şunlardır:
Taşınabilirlik: İstenilen noktaya kolayca ulaştırılabilir.
Hızlı devreye alma: Kurulumu ve devreye girişi kısa sürede tamamlanabilir.
Düşük yatırım maliyeti: Sabit tesis kurulumuna göre daha ekonomik olabilir.
Esneklik: Geçici ve kalıcı ihtiyaçlara yönelik olarak farklı senaryolara uyarlanabilir.
Kompakt yapı: Az yer kaplar ve minimum altyapı gerektirir.
Enerji arzının kesintisiz olması gereken günümüz koşullarında mobil trafo merkezleri, sadece ani arızalar için değil; bakım, altyapı yenileme, kapasite geliştirme ve kriz yönetimi gibi pek çok alanda da devreye girer.
